De keuze voor een school en opleiding begint al in groep 7 met de entreetoets. In totaal doorlopen basisschoolleerlingen vier stappen op weg naar het voortgezet onderwijs.
Stap 1 – Entreetoets
De eerste stap is de entreetoets. De entreetoets is een tussentijdse toets voor leerlingen in groep 5 tot en met 7 van de basisschool. De toets laat zien waar de basisschoolleerling goed in is en waar hij of zij eventueel extra ondersteuning bij nodig heeft. De entreetoets meet kennis van taal, rekenen/wiskunde en studievaardigheden.
Stap 2 – Schooladvies
Als leerlingen al meer dan zeven jaar op de basisschool zitten, weten de leerkrachten natuurlijk veel over de leerling en hun leerprestaties. Alle informatie zit in het leerlingvolgsysteem of leerlingdossier. Zo kan de leerkracht goed inschatten welke opleiding geschikt is voor een leerling.
In groep 8, meestal in januari of februari, geeft de leerkracht dan het definitieve schooladvies. Vaak gebeurt dit voordat de leerling de eindtoets maakt. De eindtoets is dan een soort controle of het schooladvies inderdaad bij de leerling past. Veel scholen voor voortgezet onderwijs hechten grote waarde aan het schooladvies van de leerkracht.
Stap 3 – Eindtoets (Cito)
Leerlingen sluiten groep 8 af met een Centrale Eindtoets Basisonderwijs. De meest voorkomende eindtoets is de Cito-toets. Sommige basisscholen gebruiken echter een andere eindtoets.
De eindtoets wordt in april/mei afgenomen en geeft een beeld van de leervorderingen van de leerling. De toets gaat over taal, rekenen/wiskunde, studievaardigheden en (meestal) wereldoriëntatie. De toets meet wat de leerling kan en weet na acht jaar basisonderwijs. Dit hangt onder andere af van de persoonlijke eigenschappen, intelligentie, het vermogen om zich te concentreren, motivatie en doorzettingsvermogen.
Het Cito geeft bij de Cito-scores de volgende schooladviezen aan de hand van een puntenscore:
501-521 – vmbo basisberoepsgerichte leerweg/leerwegondersteunend onderwijs
522-526 – vmbo basis- en kaderberoepsgerichte leerweg
527-529 – vmbo kaderberoepsgericht en gemengde/theoretische leerweg
530-533 – vmbo gemengde/theoretische leerweg
534-536 – vmbo gemengde/theoretische leerweg/havo
537-541 – vmbo gemengde/theoretische leerweg/havo/vwo
542-545 – havo/vwo
546-550 – vwo
Dit is het Cito-advies. Scholen kunnen hiervan afwijken. Zij kunnen strengere en minder strenge eisen stellen.
Stap 4 – Schoolkeuze
De vierde stap is de schoolkeuze. Waar moet de school aan voldoen? En wat voor type school past bij het kind?