Het vmbo is een voorbereidende beroepsopleiding. Na het vmbo zijn de leerlingen nog niet klaar voor de arbeidsmarkt. De meeste leerlingen die het vmbo hebben afgerond, gaan daarom naar het mbo (middelbaar beroepsonderwijs) om een vak te leren. Sommige leerlingen kunnen ook doorstromen naar de havo.
Doorleren op het mbo
Nederland telt 63 mbo-scholen. Hier worden jongeren opgeleid voor een groot aantal beroepen, variërend van bakker tot fotograaf. Ze kunnen kiezen uit zo’n 600 verschillende opleidingen.
Doorlopende en geïntegreerde leerroutes
Vmbo en mbo in een regio kunnen samen doorlopende en geïntegreerde leerroutes aanbieden. Een geïntegreerde leerroutes is bedoeld voor leerlingen uit de basisberoepsgerichte leerweg die een niveau 2 opleiding gaan volgen. In deze leerroute kunnen vmbo en mbo ervoor kiezen het vmbo-examen achterwegen te laten en leerlingen in een route op te leiden voor een mbo-2 diploma. Op het vmbo kan al gestart worden met mbo-leerstof en mbo-stages (BPV). In een doorlopende leerroutes doet een vmbo-leerling wel examens, maar dat vmbo-examen mag gespreid worden over leerjaar 3 en 4 van het vmbo en leerjaar 1 van het mbo. Ook in een doorlopende leerroutes kan al op het vmbo gestart worden met mbo leerstof en mbo stages (BPV).
Leerwegen in het mbo
Het mbo heeft ook leerwegen. Het gaat om de Beroepsopleidende Leerweg (BOL) en de Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL). Naast leerwegen kent het mbo-niveaus: van 1 tot en met 4. Aan de niveaus zijn programma’s (steeds moeilijker) en leerjaren gekoppeld.
BOL
Leerlingen die een BOL-opleiding volgen, volgen vooral les op school. Ongeveer 40% tot 80% van de tijd bestaat uit praktijk- en theorielessen. De rest van de tijd lopen de leerlingen stage.
BBL
Bij een BBL-opleiding speelt de beroepspraktijk de hoofdrol. Een leerling die een BBL-opleiding volgt, werkt minimaal 60% van de tijd in de praktijk. Veel BBL-leerlingen werken vier dagen per week in een leerbedrijf (met een arbeidscontract) en gaan een dag in de week naar school.
Doorleren op de havo
Sommige leerlingen die de Gemengde Leerweg (GL) of Theoretische Leerweg (TL) hebben gevolgd, kunnen doorstromen naar het vierde jaar van de havo. Ze moeten dan wel het juiste niveau hebben. Als ze examen hebben gedaan in een extra vak hebben ze toelatingsrecht tot de havo, dat betekent dat de havo ze dan niet mag weigeren. Met een ‘gewoon’ diploma kan de havo aanvullende eisen stellen bijv. aan een gemiddeld cijfer of een vakkenpakket.